Axiale spondyloartritis is een verzamelnaam voor diverse reumatische aandoeningen. Hierbij zijn er ontstekingen aanwezig in de wervelkolom en het bekken. Deze ontstekingen veroorzaken chronische pijn en stijfheid. Daarnaast kunnen ook andere delen van het lichaam betrokken worden. Wat is de aandoening precies? Wat zijn verschijnselen en welke vormen van deze aandoening zijn er?
Wat is axiale spondyloartritis?
Het is een verzamelnaam voor bepaalde reumatische aandoeningen. Dit zijn reumatische aandoeningen waarbij er zich ontstekingen in de wervelkolom en in het bekken bevinden. De bekendste vorm is ankyloserende spondylitis, ook wel de ziekte van Bechterew genoemd. Axiale spondyloartritis komt voor bij ongeveer 1 op de 200 mensen. De aandoening kan op komen zetten tussen het vijftiende en vijfendertigste levensjaar. Er kan sprake zijn van erfelijkheid. Binnen sommige families komt de ziekte vaker voor. Ongeveer evenveel vrouwen als mannen hebben de aandoening.
Naamgeving
Er zijn verschillende benamingen voor deze aandoening. Daarom kan het zijn dat je (huis)arts een andere naam gebruikt dan de officiële benamingen. Andere benamingen die in omloop zijn:
- Ankyloserende spondylitis (AS)s
- Spondylitis ankylopoetica
- Spondylatropathie(ën)
- De ziekte van Marie-Strumpell
- De ziekte van Bechterew
De laatste benaming werd eerder het meest gebruikt. Door meer inzichten in de aandoening wordt axiale spondyloartritis steeds meer toegepast. Hieronder vallen namelijk ook de mensen niet niet-radiografische axiale spondyloartritis.
Verschijnselen
Bij deze aandoening raken vooral de gewrichten in wervelkolom en bekken (SI-gewrichten) ontstoken. Het veroorzaakt chronische pijn. Ook stijfheid is een veelvoorkomende klacht, met name laag in de rug, ronde de heupen en de bilstreek. Daarnaast kunnen de nekwervels gaan ontsteken. Dit kan leiden tot stijfheid in de nek. Door de ontstekingen kunnen er geleidelijk aan afwijkingen en vergroeiingen in de wervelkolom en bekken ontstaan. Dit is echter pas na een paar jaar te zien op röntgenfoto’s. De rugwervels kunnen met elkaar vergroeid raken. In een vergevorderd stadium kan de rug verstijven en uiteindelijk krom worden.
Andere kenmerken
Er kunnen ook andere lichaamsdelen betrokken worden. Bijvoorbeeld artritis in armen, schouder, knieën en enkels. Ook tenen en vingers kunnen ontstoken raken (dactylitis), ook wel worstvinger of –teen genoemd. Andere verschijnselen zijn ontsteking van pezen (of peesaanhechtingen), klachten aan huid of darmen en oogontsteking.
Varianten axiale spondyloartritis
Er zijn verschillende vormen van deze aandoening. Je hebt ook nog niet-radiografische axiale spondyloartritis en ankyloserende spondylitis (ziekte van Bechterew). Deze laatste is de bekendste vorm. Hierbij is er op röntgenfoto’s duidelijk te zien dat er afwijkingen aan de werkvelkolom of bekken zijn. Bij de andere – niet-radiografische – vorm zijn deze afwijkingen niet te zijn, terwijl er dezelfde verschijnselen en klachten optreden. Vandaar de term. De niet-radiografische kan wel overgaan in ankyloserende spondylitis. Dit is wanneer de afwijkingen op de röntgenfoto wel te zien zijn.
Vaststellen van de aandoening
Axiale spondyloartritis is een aandoening die lastig te herkennen is. Hierdoor kan het lang duren voordat de ziekte is vastgesteld. Met name aan het begin zijn de verschijnselen niet heel herkenbaar. De klachten worden in dit stadium eerst nog toegeschreven aan oorzaken als rugpijn. Daarnaast kunnen aanwijzingen over het hoofd worden gezien. Op dit moment wordt er nog onderzoek gedaan om de ziekte beter aan te kunnen tonen. Het duurt vaak te lang voordat de diagnose gesteld wordt. Het lichaam heeft dan al veel (onherstelbare) schade opgelopen.
Behandeling
De behandeling zal staan uit bewegingstherapie en het gebruik van medicijnen. De nadruk zal met name liggen op bewegen en het doen van oefeningen. Door dit op de juiste manier te doen, kunnen klachten afnemen. Hierdoor zal je weer beter kunnen functioneren. Zowel in de periode van aan- en afwezigheid van de ziekte is het belangrijk veel te blijven bewegen. Een oefentherapeut kan helpen bij het aanleren van de juiste oefeningen. Denk aan een fysio- of cesartherapeut.
Medicijnen
Medicijnen kunnen helpen om klachten te verminderen. Deze meeste medicijnen die worden voorgeschreven bij axiale spondylartritis hebben een pijnstillende en ontstekingsremmende functie. Om de aandoening onder controle te houden, is de kans aanwezig dan de medicijnen langdurig gebruikt moeten worden. Daarnaast kan een (herhalende) reumakeur tevens een bijdrage bieden aan de behandeling van de ziekte. Het is een twee tot drie weken durende programma in een speciaal kuurcentrum. Beweging en verschillende behandelingen staan hierbij centraal. Je hebt minder pijn, een betere conditie, soepelere gewrichten en minder last van vermoeidheid. De effecten kunnen ongeveer drie tot zes maanden aanhouden.